علی رغم اینکه در روزهای گذشته شاهد بارش‌های پراکنده در استان تهران بودیم، اما همچنان وضعیت منابع آبی تهران مطلوب نیست و کسری مخازن کماکان نسبت به سال قبل که آن هم سالی خشک بوده منفی است.
پاییز امسال از لحاظ بارش، خشک‌ترین پاییز ۵۰ سال اخیر بوده، ایران در کمربند خشک جهانی قرار گرفته است و حدود یک سوم متوسط جهانی بارندگی دارد که متناسب با جمعیت و وسعت کشورمان نیست. تهران برای به پایداری رسیدن منابع آبی، نیازمند ۲۸۳ میلی‌متر بارش در سال است در حالی که متوسط بارندگی‌های سال گذشته این استان ۲۰۷ میلی‌متر بوده است.
آن طور که علی‌اکبر ملکوتی – مدیر بهره‌برداری از تاسیسات آب شهری آبفای استان تهران – گفته بارش‌های پراکنده درمانی برای خشکسالی انباشته این شهر نخواهد بود، در روزهای اخیر ذخیره روزانه آب مخازن شهر تهران یک میلیون متر مکعب بوده است، در صورتی‌که در شرایط نرمال ذخیره مخازن آب شهر تهران باید یک میلیون و ۴۰۰ هزار متر مکعب باشد.
به گفته وی وضعیت منابع آب تهران همچنان شکننده است اوج مصرف آب در این کلان‌شهر بر مدار ۴۰ هزار لیتر در ثانیه است؛ این میزان مصرف آب برای روزهای سرد و به‌ویژه چنین شرایطی بالا است.
آمار و ارقام از وضعیت منابع آبی تهران حکایت از کاهش ۲۱ درصدی حجم آب سدهای استان تهران نسبت به روز مشابه سال گذشته دارد، در حال حاضر میزان ذخایر سدهای پنجگانه تامین کننده آب استان تهران ۲۷۷ میلیون مترمکعب است که این رقم در روز مشابه سال گذشته بیش از ۳۵۲ میلیون مترمکعب است.
از مجموع ظرفیت ۱۸۸۸ میلیون متر مکعبی پنج سد تامین کننده آب شرب استان تهران، ۲۷۷ میلیون متر مکعب آب پشت سدها ذخیره شده و بیانگر این است که تنها حدود ۱۴.۶۷ درصد از ظرفیت کلی سدهای پنجگانه تامین کننده آب استان تهران پر است.
حجم آب موجود در مخزن سد امیرکبیر حدود ۳۹ میلیون مترمکعب بوده و این درحالی است که این میزان در روز مشابه سال گذشته ۵۳ میلیون مترمکعب ثبت شده، همچنین حجم ذخیره آب سد طالقان ۱۸۲ میلیون مترمکعب سال گذشته به ۱۵۷ میلیون مترمکعب کاهش پیدا کرده است.
همچنین حجم ذخیره آب سد لار سال گذشته ۲۱ میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با موجودی ۱۷ میلیون مترمکعبی فعلی، ۴ میلیون متر مکعب کاهش را نشان می‌دهد و حجم آب سد ماملو نیز از ۷۴ میلیون مترمکعب سال گذشته به ۴۶ میلیون مترمکعب رسیده است، این درحالیست که حجم ذخیره آب سد لتیان در مقایسه با حجم ۲۲ میلیون متر مکعبی روز مشابه سال گذشته با کاهش ۵ میلیون متر مکعبی، امسال به ۱۷ میلیون متر مکعب رسیده است.
میزان بارش‌ها نیز از ابتدای سال آبی تاکنون ۳۱.۴ میلی‌متر ثبت شده که این میزان در سال گذشته ۶۸.۱ میلی‌متر بوده؛ بر این اساس میزان بارش‌ها نسبت به سال آبی قبل آن ۵۴ درصد و نسبت به بلندمدت ۶۰ درصد کاهش یافته است.
این شرایط در حالی است که مصرف روزانه آب در تهران در این روزها بیش از سه میلیون متر مکعب (سه میلیارد لیتر) است؛ یعنی تقریبا معادل حجم دریاچه چیتگر هر روز توسط شهروندان تهرانی، آب مصرف می‌شود. با توجه به اینکه از یک سو جمعیت شناور شهر تهران حدود ۱۲ میلیون نفر است و از سوی دیگر منابع آبی دیگری در دسترس نیست، مصرف درست آب در بخش خانگی اثر بسزایی روی تداوم پایداری تامین آب این شهر دارد.
میانگین کشوری مصرف آب در حوزه شرب بین ۷ تا ۱۰ درصد است در حالی که این بخش در استان تهران بین ۴۵ تا ۵۰ درصد آب را به خود اختصاص داده است؛ الگوی مصرف آب برای هر خانوار تهرانی ماهانه ۱۴ متر مکعب است که تنها ۳۷ درصد از جمیعت شهر تهران آن را رعایت می‌کنند و ۶۳ درصد شهروندان بیش از الگو مصرف می‌کنند که این گروه از شهروندان تهران از ابتدای امسال تا پایان مهرماه نزدیک به ۳۱۰ میلیون مترمکعب آب مصرف کرده‌اند؛ در صورتی که این گروه به میزان ۱۰ درصد از مصرف آب را کاهش می‌دادند حدود ۳۱ میلیون متر مکعب در مصرف آن صرفه‌جویی می‌شد که این رقم نزدیک به حجم کنونی سد لار است که یکی از پنج سد تامین‌کننده آب تهران است.
اهمیت مصرف درست آب در بخش خانگی و تاکید بر رعایت الگوی مصرف از سوی شهروندان تهرانی زمانی بیشتر به چشم می‌آید که به این نکته مهم توجه شود که استان تهران دومین استان فقیر کشور (بعد از سیستان و بلوچستان) از نظر منابع و ذخایر آبی است و بخش زیادی از آب این استان در حوزه شرب مصرف می‌شود.
از سوی دیگر به دلیل کاهش بارش‌ها به ویژه در سه سال اخیر که کشورمان با خشکسالی پیاپی مواجه بوده، ذخایر سدها و منابع تامین‌کننده آب پایتخت به طور چشمگیری کاهش یافته است و به دلیل نبود منابع آبی دیگر، مدیریت درست منابع کنونی، در دسترس‌ترین راه برای گذر از کم‌آبی است؛ بنابراین توجه به راهکارهای مدیریت مصرف آب در بخش خانگی بیش از پیش ضروری است.
