به گزارش اقتصاد کشور ؛ بلاتکلیفی پالایشگاه آفتاب اکنون از یک اختلاف اداری عبور کرده و به بحرانی انسانی تبدیل شده است؛ بحرانی که معیشت ۲۷۰۰ نفر را در آستانه بیکاری قرار داده و هشدارهای جدی از سوی مجلس درباره تبعات تصمیم‌گیری‌های دیرهنگام را به همراه داشته است.
بحران پالایشگاه نفت آفتاب حالا دیگر فقط یک توقف تولید نیست؛ این بحران یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای نیروی انسانی در صنعت نفت کشور است. در حالی که اختلاف اداری میان وزارت نفت و وزارت صمت بر سر مسئولیت تأمین خوراک همچنان ادامه دارد، سرنوشت ۲۷۰۰ نیروی کار، پیمانکار و خانواده‌هایشان در بلاتکلیفی مطلق مانده است.
برخی مسئولان وزارت نفت تأکید می‌کنند که پالایشگاه آفتاب از وزارت صمت مجوز گرفته و بنابراین این وزارتخانه تعهدی درباره خوراک ندارد؛ اما این نگاه با واکنش جدی مجلس روبه‌رو شده است. اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی صراحتاً هشدار داده‌اند که«هیچ واحد تولیدی نباید قربانی اختلافات اداری شود؛ اگر وزارت نفت اقدامی فوری نکند، از ابزارهای قانونی تا سطح استیضاح استفاده خواهد شد.»
اما آنچه در این میان کمتر دیده شده، ضربه انسانی این بحران است. توقف طولانی‌مدت یعنی ۲۷۰۰ نفر—از مهندسان تا اپراتورها و کارگران—عملاً در مرز بیکار شدن هستند. منابع حاضر در پالایشگاه می‌گویند که کارکنان هر روز با نگرانی بیشتری سر کار می‌آیند؛ برخی حتی نمی‌دانند آیا ماه آینده شغلی برای بازگشت خواهند داشت یا نه.
یک مهندس جوان حاضر در سایت می‌گوید:«ما آماده‌ایم، تجهیزات آماده است؛ اما بدون خوراک، فقط ساکن مانده‌ایم. این فقط توقف یک پالایشگاه نیست؛ این هشدار درباره آینده ۲۷۰۰ خانواده است.»
کارشناسان تأکید می‌کنند که نبود یک فرمان واحد و هماهنگی میان وزارتخانه‌ها، نه‌تنها هزینه اقتصادی دارد، بلکه موجب فرسایش شدید نیروی انسانی، مهاجرت متخصصان، و کاهش انگیزه تولید می‌شود. ادامه این وضعیت، به گفته منابع مطلع، می‌تواند به تعدیل گسترده نیرو منجر شود؛ بحرانی که جبران آن در صنعت نفت ماه‌ها و سال‌ها زمان می‌برد.
در پشت‌پرده این بحران، مدیران صنعتی هشدار می‌دهند که توقف پالایشگاه آفتاب فقط یک شاخص از یک مشکل بزرگ‌تر است: فقدان راهبرد واحد میان وزارتخانه‌های کلیدی کشور. به گفته منابع مطلع، این اختلافات اداری به‌قدری ریشه‌دار شده که حتی تعیین یک مرجع واحد تصمیم‌گیری درباره خوراک پالایشگاه، روزها و هفته‌ها زمان می‌برد. همین تأخیرهاست که اکنون هزینه‌های انسانی را چند برابر کرده است.
نشت بحران به زندگی کارکنان
گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که کارکنان پالایشگاه، از سرکار تا خانه، درگیر موجی از نگرانی‌اند. برخی می‌گویند که قسط‌های بانکی، اجاره خانه و مخارج خانواده عملاً آن‌ها را در نقطه بی‌پولی قرار داده است.
یکی از پیمانکاران باسابقه می‌گوید:«مردم فکر می‌کنند تعطیلی پالایشگاه یعنی توقف تولید؛ اما برای ما یعنی توقف زندگی. ما با هر روز تأخیر داریم به سمت بیکاری هل داده می‌شویم.»
این فشارها، به گفته کارشناسان منابع انسانی، اگر ادامه پیدا کند، می‌تواند به مهاجرت نیروی متخصص، افت روحیه کارگران ماهر و از دست رفتن سرمایه انسانی منجر شود؛ سرمایه‌ای که بازسازی آن سال‌ها زمان می‌خواهد و حتی با جذب نیروهای جدید هم جبران نمی‌شود.
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که آسیب این بحران صرفاً محدود به یک پالایشگاه نیست. توقف فعالیت آفتاب، زنجیره تأمین، پیمانکاران، شرکت‌های خدماتی و حتی بازارهای محلی را تحت تأثیر قرار داده است. به گفته این کارشناسان، هر ماه توقف، میلیون‌ها دلار ضرر مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌کند؛ اما مهم‌تر از آن، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به محیط صنعتی کشور است.
یک مقام آگاه در حوزه صنایع انرژی می‌گوید:«وقتی یک پالایشگاه با این ابعاد به دلیل اختلاف اداری متوقف می‌شود، پیام بسیار خطرناکی به سرمایه‌گذاران خصوصی و حتی دولتی مخابره می‌شود. این بحران فقط اقتصادی نیست، امنیت سرمایه‌گذاری را نشانه گرفته است.»
نیاز فوری به یک تصمیم ملی
اکنون همه نگاه‌ها به وزارت نفت، وزارت صمت و مجلس دوخته شده است. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که یک کمیته ویژه با حضور نمایندگان طرفین تشکیل شود تا تا پایان هفته تکلیف خوراک مشخص شود. به باور آن‌ها، این بحران چنان ابعاد انسانی و اقتصادی پیدا کرده که تاخیر بیشتر نه توجیه فنی دارد نه توجیه قانونی.
در جمع‌بندی، بحران آفتاب اکنون به نقطه‌ای رسیده که نه‌تنها تولید و اقتصاد استانی، بلکه معیشت هزاران خانواده و اعتبار مدیریتی کشور را به چالش کشیده است.
حل این بحران، آزمونی برای این است که آیا ساختارهای تصمیم‌گیری کشور می‌توانند هماهنگ، سریع و مسئولانه عمل کنند یا خیر.
در همین خصوص در هفته گذشته نشست ملی «بررسی رفع موانع تأمین خوراک پالایشگاه نفت آفتاب» با حضور اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، فراکسیون کارآفرینی و رفع موانع تولید، معاونان وزارتخانه‌های نفت، صمت و امور اقتصادی و دارایی و همچنین مدیران پالایشگاه‌های بندرعباس، ستاره خلیج فارس و آفتاب در بندرعباس برگزار شد.
اهمیت این نشست تنها در گستردگی حضور نبود؛ بلکه در نوع سخنان صریح و مطالبه‌گرانه‌ای بود که برای نخستین‌بار در سطح رسمی درباره وضعیت پالایشگاه آفتاب بیان شد.
ورود رسمی کمیسیون حقوقی و قضایی به پرونده آفتاب
در ابتدای جلسه، محمد سرگزی عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با اشاره به ابعاد حقوقی موضوع گفت: مسائل مربوط به پالایشگاه نفت آفتاب در چارچوب قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (قانون ۵۳) و همچنین لایحه تعیین تکلیف بدهی‌های دولت در دست بررسی است. هدف ما ایجاد بستر قانونی شفاف برای حل مشکلات انباشته پالایشگاه‌هاست.
او یادآور شد که معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت پیش‌تر اعلام کرده بود تا پیش از بهره‌برداری پروژه‌های جدید، خوراک باید در اختیار پالایشگاه آفتاب قرار گیرد؛ موضوعی که به گفته او «تا امروز محقق نشده» و اکنون نیازمند پیگیری نظارتی رسمی مجلس است.
سخنگوی کمیسیون قضایی: نگاه اداری وزارت نفت قابل قبول نیست
در ادامه جلسه، سید کریم معصومی سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، بررسی‌های اخیر درباره توقف خوراک را «نگران‌کننده» توصیف کرد و گفت:شواهد نشان می‌دهد حق قانونی پالایشگاه آفتاب به دلیل برخی تقابل‌ها و برداشت‌های سلیقه‌ای نادیده گرفته شده است. استناد به اینکه مجوز این پالایشگاه توسط وزارت صمت صادر شده و بنابراین وزارت نفت مسئولیتی در تأمین خوراک ندارد، از نظر مجلس پذیرفتنی نیست.
وی تأکید کرد:مجلس صرفاً نظاره‌گر نخواهد بود. اگر روند تأمین خوراک اصلاح نشود، موضوع از طریق ابزارهای نظارتی و قانونی تا سطح پاسخ‌گویی وزیر نفت پیگیری خواهد شد.
هشدار مدیریت پالایشگاه: ۲۷۰۰ نفر در معرض تهدید اقتصادی
در بخش دیگر نشست، محمدمهدی دوستی رئیس هیئت‌مدیره پالایشگاه نفت آفتاب، با تشریح تبعات توقف خوراک گفت:ادامه این وضعیت، مستقیم و غیرمستقیم آینده شغلی ۲۷۰۰ نفر را تهدید می‌کند. توقف خوراک برای هیچ واحد تولیدی قابل تحمل نیست و می‌تواند چرخه اقتصادی یک منطقه را با اختلال جدی مواجه کند.
او ضمن قدردانی از ورود مجلس به موضوع افزود:وزیر نفت و معاونان وزارتخانه دستورات لازم را صادر کرده‌اند؛ اما سرعت اجرای این تصمیمات تعیین‌کننده است. پالایشگاه آفتاب قابلیت ایجاد چند هزار فرصت شغلی جدید دارد و هر روز تأخیر، خسارت مضاعف به صنعت و منطقه وارد می‌کند.
دوستی تاکید کرد:آفتاب روشن خواهد ماند، ۲۷۰۰ فرصت شغلی حفظ می‌شود و مسیر توسعه با همکاری مجلس و دولت تضمین خواهد شد. این دیگر صرفاً شعار نیست، یک الزام اجرایی ملی است.
پالایشگاه نفت آفتاب یکی از واحدهای صنعتی حیاتی استان است که با ظرفیت قابل توجه در تولید فرآورده‌های نفتی، نه‌تنها تأمین نیازهای انرژی منطقه را بر عهده دارد، بلکه زمینه اشتغال مستقیم و غیرمستقیم هزاران نفر را فراهم کرده است. این مجموعه با تجهیزات پیشرفته و نیروی انسانی متخصص، به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی صنعت پالایش کشور شناخته می‌شود و هرگونه توقف یا اختلال در فعالیت آن، پیامدهای گسترده اقتصادی و انسانی به دنبال دارد.
