به گزارش خبرنگار فناوری پایگاه خبری تحلیلی «اقتصاد کشور» گزارش تحلیلی «شمارش معکوس اینترنت ملی» امروز منتشر شد؛ گزارشی که ضمن بررسی ابعاد فنی، حقوقی و اقتصادی راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، چالش‌ها و فرصت‌های آن را برای کاربران خانگی و کسب‌وکارهای دیجیتال به‌طور کامل واکاوی می‌کند.
متن گزارش:
۱. پیش‌زمینه و چرایی گزارش
در حالی که طرح شبکه ملی اطلاعات (اینترنت ملی) از سال‌ها پیش در دستور کار قرار گرفته، همچنان ابهامات فنی و حقوقی درباره رسیدن به سطح مطلوب خدمات و حفظ حریم خصوصی کاربران وجود دارد. گزارش «شمارش معکوس اینترنت ملی» با هدف روشن ساختن افکار عمومی و ارتقای دانش کاربران، پنج محور اصلی را بررسی کرده است:
-
وضعیت زیرساخت‌ها: سرعت پیاده‌سازی مراکز داده، شبکه انتقال فیبر درون استانی و بین شهری و نقاط دسترسی (PoP).
-
تأثیر بر تجربه کاربری: ترافیک داخلی و خارجی، کیفیت پینگ و لود صفحات و دسترسی به سرویس‌های خارجی.
-
حقوق کاربران و حریم خصوصی: ابعاد قانونی نگهداری داده‌ها، میزان انحصار پذیری و امکان دورزدن فیلترینگ.
-
آسیب‌شناسی اقتصادی: فرصت رشد شرکت‌های میزبان داخلی، کاهش هزینه پهنای باند و ریسک تکیه بر تولید داخلی تجهیزات.
-
چشم‌انداز امنیت سایبری: توان مقابله با حملات DDoS و مدیریت بحران در مواقع اختلال گسترده.
۲. یافته‌های کلیدی گزارش
-
زیرساخت ناتمام: تنها ۶۵٪ از مراکز اصلی داده مورد نیاز راه‌اندازی شده‌اند و اکثر استان‌ها هنوز PoP محلی ندارند؛ به‌طوری که کاربران در استان‌های محروم تا ۸۰٪ ترافیک خود را مسیر خارجی طی می‌کنند.
-
کاهش ۳۰٪ هزینه‌ها: کسب‌وکارهای دیجیتال که از خدمات پهنای باند داخلی بهره برده‌اند، میانگین هزینه انتقال داده خود را ۳۰٪ کاهش داده‌اند؛ اما ۴۰٪ آنها از عدم ثبات تعرفه شکایت دارند.
-
محدودیت دسترسی: ۷۰٪ کاربران خانگی گزارش داده‌اند که برخی از سرویس‌های خارجی (مانند پلتفرم‌های ویدیو کنفرانس) در ساعات اوج مصرف با کندی یا قطعی مواجه می‌شود.
-
نگرانی حقوقی: ۸۲٪ از فعالان حقوق فناوری اطلاعات عنوان کرده‌اند که بندهای مربوط به نگهداری اجباری داده‌ها (Data Retention) در قوانین داخلی، ابهاماتی در زمینه حفظ حریم خصوصی می‌آفریند.
-
افزایش امنیت: به‌گفته سازمان فناوری اطلاعات ایران، تست‌های اولیه مقاومت شبکه در برابر حملات سایبری بعد از راه‌اندازی دو مرکز جدید داده در خراسان و آذربایجان‌های شرقی، بیش از ۵۰٪ بهبود نشان داده است.
۳. گفتگو با کارشناسان
-
دکتر مهدی رضایی، استاد شبکه‌های کامپیوتری دانشگاه امیرکبیر:
«اینترنت ملی زمانی موفق است که علاوه بر پوشش کامل فنی، به گونه‌ای اجرا شود که کاربر درک روشنی از تفاوت ترافیک داخلی و خارجی نداشته باشد؛ تجربه کاربری باید یکپارچه باشد.»
-
خانم سارا نوری، مدیرعامل یک استارتاپ میزبانی وب:
«چهار ماه است که با استفاده از خدمات دیتاسنترهای داخلی، نرخ قطع سرویس ما به نصف رسیده و تبلیغات بین‌المللی هم کاهش هزینه‌های ما را به‌همراه داشته؛ اما هنوز ضوابط شفاف قیمت‌گذاری وجود ندارد.»
-
آقای علی رهبری، معاون نظارت سازمان فناوری اطلاعات:
«در فاز بعدی اجرای پروژه، امضای تفاهم‌نامه با سه اپراتور بزرگ برای تضمین پایداری شبکه و کاهش هزینه‌ی پهنای باند خارجی در دستور کار است.»
-
توصیه‌های گزارش برای کاربران و کسب‌وکارها
-
کاربران خانگی: از سرویس‌های مبتنی بر DNS داخلی استفاده کنند تا حریم‌شان بهتر حفظ شود و از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت نمایند.
-
کسب‌وکارهای دیجیتال: پیش از قرارداد با میزبان‌های داخلی، سطح SLA و پایش کیفیت خدمات را به‌دقت بررسی کنند و به راهکارهای چندگانه اتصال به شبکه جهانی فکر نمایند.
-
مسئولان طرح: تدوین چارچوب شفاف تعرفه و دسترسی کاربران، تسهیل فرایند صدور مجوز برای دیتاسنترها و بازنگری در قوانین نگهداری داده ضروری است.
