رئیس جمهور در سفر خود به سیستان و بلوچستان برنامه هایی را با هدف توسعه سواحل مکران برای افتتاح در دستور کار قرار داده که می توان به آغاز رسمی آبگیری سد کهیر، عملیات آب رسانی روستایی و آغاز عملیات اجرایی لوله گذاری پروژه آبرسانی از دریای عمان به سیستان و خراسان جنوبی و در نهایت خراسان رضوی اشاره کرد.
رئیس جمهوری به منظور توسعه استانی سفرهایی دارد که این بار قرعه به نام سیستان و بلوچستان افتاده است. آنطور که اعلام شده در این سفر طرح های متعددی در حوزه آب، برق و انرژی افتتاح خواهد شد. یکی از این طرح ها آبگیری از سد مخزنی کهیر شهرستان کنارک است، این سد به منظور تامین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعت محدوده بخش کهیر سواحل مکران پس‌از گذشت ۱۳ سال در روزهای گذشته آبگیری شده و اکنون در آستانه بهره‌برداری است.
سد مخزنی کهیر به منظور بهره‌برداری از منابع آب حوضه آبریز رودخانه کهیر در جنوب سیستان و بلوچستان آغاز شد؛ مطالعات مرحله دوم احداث سد روی رودخانه مزبور از سال ۱۳۷۹ آغاز و نهایتا در سال ۱۳۸۸ به تصویب کمیتە تخصصی ویژه سدهای وزارت نیرو رسید.
رودخانه کهیر از ارتفاعات شهرستان‌های نیکشهر و لاشار سرچشمه می‌گیرد و از رودهای مهم و از منابع استراتژیک آب این منطقه به شمار می‌رود که به دلیل سیلابی و فصلی بودن آن، قسمت بزرگی از آورد سالانه ۱۸۲ میلیون متر مکعبی آن که آب شیرین با کیفیت بسیار مناسب و با EC (درجه الکترونیکی آب) کمتر از ۷۰۰ است، در قالب سیلاب‌هایی مهیب، در فاصله ۲۰ کیلومتری پایین دست سد کهیر و تنها چند ساعت پس از عبور از محدوده سد، به آب‌های شور دریای مکران می پیوندد.
مشخصات سد مخزنی کهیر
نوع سد بتن غلتکی CMD-FSHD، ارتفاع سد ۵۴ متر، طول تاج سد ۳۸۲ متر، عرض تاج سد پنج متر، حجم بتن ریزی سد ۷۷۰ هزار متر مکعب، طول سریز ۱۲۲ متر، نوع سرریز آزاد و بدون دریچه، سطح دریاچه در تراز نرمال ۲۳ کیلومتر مربع، طول دریاچه ۲۱ کیلومتر، حجم اولیه مخزن در تراز نرمال ۳۴۳ میلیون متر مکعب، ظرفیت آبگیری پنج متر مکعب در ثانیه، دوره بازگشت و دبی پیک سیل طراحی ۲ هزار ساله با دبی ۱۵ هزار، دوره بازگشت و دبی پیک سیل آزمون ایمنی بیش‌از ۱۰ هزار ساله با دبی ۲۴ هزار و پتانسیل سطح زیر کشت آن بیش‌از پنج هزار هکتار است.
تاکنون ۷۰۵ میلیارد تومان برای ساخت سد کهیر هزینه شده است اهداف اصلی ساخت سدکهیر بر اساس آخرین مجوز تخصیص آب وزارت نیرو و بنا به تصمیم معاون وزیر در امور آب و آبفا تامین آب با مجوز تخصیص ۶۴ میلیون و ۸۰۰ هزار مترمکعب در سال برای ۳.۸ میلیون متر مکعب در سال جهت تامین آب آشامیدنی روستاهای محدوده سد کهیر، تخصیص ۲۵ میلیون متر مکعب در سال جهت تامین آب صنعت، ۱۰ میلیون متر مکعب در سال جهت تامین نیاز کشاورزی، ۲۶ میلیون متر مکعب در سال جهت تامین نیاز محیط زیست و پایداری جریان در پایین دست سد است.
با توجه به میزان تخصیص منابع آب و آب مورد نیاز الگوی کشت مصوب، اراضی خالص تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی معادل ۱۰ هزار و ۲۳ هکتار حاصل می شود که از این میزان ۹۲۲ هکتار (۹۶ درصد مساحت) اختصاص به اراضی زراعی و تحت پوشش سیستم آبیاری با لوله‌های دریچه دار (آبیاری کم فشار) و ۲۰۳ هکتار (۴ درصد) تحت پوشش آبیاری باغات است.
با توجه به کمبود و تنش شدید آبی در منطقه، تنظیم و جمع آوری این آب‌ها برای تامین مصارف آشامیدنی، صنعت و کشاورزی منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است. ساخت سد کهیر با حجم مخزن ۳۴۳ میلیون مترمکعب به عنوان بزرگترین سد مخزنی سیستان و بلوچستان، در مجموع تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مهمی در جنوب سیستان و بلوچستان و سواحل مکران در پی خواهد داشت.
سد کهیر در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری غرب چابهار و ۱۶۰ کیلومتری جنوب نیکشهر و ۸۰ کیلومتری کنارک قرار دارد.
آب به روستاهای سیستان و بلوچستان می رسد
یکی دیگر از این طرح ها که در سفر رئیس جمهور به سیستان و بلوچستان مورد توجه قرار گرفتته موضوع آبرسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان است. این استان همواره با چالش تامین آب مواجه بوده، در همین راستا آبرسانی به این استان جز برنامه های جدی دولت سیزدهم بوده است، امروز همزمان با سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور و وزیر نیرو به سیستان و بلوچستان، طرح آبرسانی به ۱۵۵ روستای با جمعیت ۶۶ هزار نفر به طور رسمی استارت خورد.
این طرح‌ها در ۱۹ شهرستان استان در قالب هفت مجتمع آبرسانی و ۲۶ پروژه، از محل طرح جهاد آبرسانی وزارت نیرو با اعتبار ۲۹۱ میلیارد تومان اجرا شده است. حجم عملیات انجام شده برای این تعداد روستا، شامل ۴۲۲ کیلومتر لوله‌گذاری خطوط انتقال و شبکه توزیع در اقطار ۹۰ تا ۵۰۰ میلیمتر، ۱۲ حلقه چاه با ظرفیت ۱۲۲ لیتر بر ثانیه، احداث ۸ باب مخزن ذخیره با حجم ۲۰۰۰ مترمکعب و ۱۰ باب ایستگاه پمپاژ است. با بهره‌برداری از این تعداد روستا، شاخص آبرسانی استان با ۱.۶ درصد ارتقا به عدد ۷۲.۶ درصد رسید.
“پسابندر”، به عنوان اولین روستای نوار ساحلی در جنوب شرقی‌ترین نقطه کشور که فاقد هرگونه تأسیسات آبرسانی بود با اجرای ۳۶ کیلومتر خط انتقال و شبکه توزیع از محل آب‌شیرین‌کن به آب پایدار متصل شد، آبرسانی به این روستا با توجه به جایگاه استراتژیک آن از جمله پروژه‌های شاخص این افتتاحیه بوده است.
با حمایت دولت سیزدهم و همت وزارت نیرو، تأمین آب پایدار و رفع تنش آبی از روستاها، در اولویت کار قرار گرفت و در همین راستا برای رفع محرومیت و تأمین آب پایدار ۱۷۵۱ روستای استان با قرارگاه امام حسن مجتبی (ع)، قراردادی به ارزش ۴۸۳۰ میلیارد تومان منعقد شد.
اجرای بیش از ۳۵۰۰ کیلومتر خطوط انتقال و شبکه توزیع و احداث ۱۵۰ هزار مترمکعب مخزن ذخیره، بخشی از اقدامات برنامه‌ریزی شده در راستای تامین آب و یا رفع تنش آبی این تعداد روستا در قالب طرح جهاد آبرسانی وزارت نیرو است. در مجموع از آغاز به کار دولت سیزدهم تاکنون ۲۲۴ روستای سیستان و بلوچستان آبرسانی و یا رفع تنش آبی شده‌اند.
کلنگ انتقال آب از دریای عمان به شمال شرق کشور زده شد
اما یکی از طرح های چندین ساله آغاز عملیات اجرایی لوله گذاری پروژه آبرسانی از دریای عمان به سیستان و خراسان جنوبی و در نهایت خراسان رضوی است، این طرح راهی برای رهایی از مشکلات خشکسالی و کم‌آبی در این مناطق است که می تواند به افزایش اشتغال، توسعه، آبادانی و افزایش تولید و جان گرفتن صنایع کمک کند.
طرح انتقال آب از دریای عمان جزو طرح‌های کلان تعریف شده برای تامین بخشی از کسری آب در شرق کشور است که از آبان سال ۱۴۰۰ آغاز شد و طبق تفاهم‌نامه‌های منعقد شده، آب انتقالی به استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی در بخش صنعت به مصرف خواهد رسید اما این آب در سیستان و بلوچستان برای تامین مصرف آشامیدنی نیز پیش‌بینی شده است.
خراسان جنوبی که یکی از استان‌های کم آب کشور است و بخش عمده آب مورد نیاز در این استان از منابع زیرزمینی برداشت شده، برای اجرای طرح‌های صنعتی و تامین آب آشامیدنی نیاز به منابع آبی جدید دارد؛ موضوعی که در سفر اول رئیس جمهور به خراسان جنوبی مورد توجه ویژه قرار گرفت. در سفر دوم رئیس جمهور به خراسان جنوبی هم موضوع انتقال آب در صدر خواسته‌های مردم مطرح شد و آیت الله رئیسی ۲۵ آذر ۱۴۰۱ با تاکید بر اینکه مساله آب از مسایل اساسی مردم خراسان جنوبی است گفت: از آب و آبرسانی غفلت نکردیم لذا انتقال آب از دریا به صورت کلان دنبال می‌شود و حتما در دستور کار دولت قرار دارد.
این طرح خط انتقال آب به طول ۱۷۹۰ کیلومتر با قطر ۱۴۰۰ تا ۲۲۰۰ میلیمتر دارد که با اعتبار ۳ میلیارد یورو با هدف تامین آب شرب و صنایع کشور در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی اجرایی می‌شود. این خط ظرفیت انتقال ۲.۴ میلیارد مترمکعب آب در سال را خواهد داشت.
اجرای پروژه‌های تاسیسات آب شیرین‌کن و احداث نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی برق، دیگر ابعاد این طرح عمرانی بزرگ کشور است که فاز نخست آن در منطقه چابهار تا پایان سال ۱۴۰۲ و اتمام پروژه تا پایان سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده است.
توسعه اقتصادی سواحل مکران، توسعه متوازن ثروت آفرینی در کشور، دستیابی به تامین آب پایدار، ایجاد تحول اقتصادی و محرومیت‌زدایی، ایجاد امنیت پایدار و جلوگیری از مهاجرت و توسعه حاشیه‌نشینی از اهداف اجرای طرح ملی انتقال آب دریای عمان به استان‌های شرقی کشور است.
به گزارش ایسنا، رئیس جمهوری با هدف پیگیری میزان پیشرفت پروژه راهبردی «توسعه سواحل مکران»، آغاز رسمی آبگیری سد کهیر، عملیات آبرسانی روستایی و آغاز عملیات اجرایی لوله‌گذاری پروژه آبرسانی از دریای عمان را به استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و در نهایت خراسان رضوی صبح امروز وارد استان سیستان و بلوچستان شد.
اودر این سفر همچنین در راستای تقویت سیاست و روابط همسایگی با حضور شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان بازارچه مرزی پیشین به عنوان یکی از شش بازارچه در حال راه‌اندازی میان ایران و پاکستان و نیز پست و خط مبادله برق میان دو کشور را افتتاح خواهد کرد.
