با آغاز زودهنگام گرما و رشد چشمگیر مصرف برق در روزهای ابتدایی سال، هشدارها درباره بروز ناترازی بی‌سابقه در شبکه برق کشور جدی‌تر از همیشه به گوش می‌رسد. آمارها نشان می‌دهد مصرف برق در تابستان پیش‌رو ممکن است به سقف ۸۵ هزار مگاوات برسد؛ در حالی که توان تولید شبکه در بهترین حالت حدود ۶۵ هزار مگاوات برآورد می‌شود. این یعنی کشور با فاصله‌ای ۲۰ هزار مگاواتی میان تولید و مصرف روبه‌رو خواهد بود.
به‌گزارش اقتصاد کشور به نقل از ایسنا، افزایش مصرف تجهیزات سرمایشی که سهمی در حدود ۳۵ هزار مگاوات در فصل گرم دارند، یکی از عوامل اصلی ناترازی برق است. این رقم از کل مصرف برق برخی کشورهای منطقه فراتر می‌رود و نشان‌دهنده شدت بالای مصرف انرژی در کشور بوده، شدت مصرفی که برخلاف بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، نه‌تنها کاهش نیافته بلکه روندی صعودی داشته است.
محدودیت منابع سوختی در زمستان گذشته، روند تعمیرات نیروگاه‌ها را نیز مختل کرد و باعث شد بخشی از تعمیرات اساسی به سال جاری موکول شود؛ موضوعی که همزمان با بالا بودن میانگین عمر نیروگاه‌ها، خطرآفرین است. در این میان، کاهش ظرفیت تولید نیروگاه‌های برق‌آبی به‌دلیل خشکسالی و خروج نیروگاه اتمی بوشهر از مدار به‌منظور تعویض سوخت، شرایط را برای تابستان پیچیده‌تر کرده است.
تدوین ۳۶ بسته مدیریت مصرفی برای تابستان
وزارت نیرو برای مواجهه با این وضعیت بحرانی، بر مدیریت مصرف تمرکز کرده و از تدوین ۳۶ بسته مدیریت مصرفی برای تابستان خبر داده است. این بسته‌ها قرار است با بهره‌گیری از ابزارهایی مانند کنتورهای هوشمند و پایش لحظه‌ای مصرف، بار مصرفی را تا حدود ۱۰ هزار مگاوات کاهش دهند. تجربه سال‌های گذشته نیز نشان داده که بدون مشارکت مردم و صنایع، عبور از اوج بار تابستان امکان‌پذیر نخواهد بود.
همزمان، مسئولان صنعت برق تأکید دارند که فشار بر شبکه بدون همکاری صنایع و همراهی مردم قابل کنترل نیست. از صنایع بزرگ خواسته شده با وارد مدار کردن نیروگاه‌های اختصاصی خود، بخشی از بار مصرف را جبران کنند. به‌ویژه با توجه به اینکه مصرف برق در ابتدای سال جدید نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۶ درصد رشد داشته که در این مقطع زمانی بسیار کم‌سابقه است.
برآوردها حاکی از آن است که تنها در تابستان گذشته، ۶۸۰۰ مگاوات به تقاضای برق افزوده شده و این رشد ادامه‌دار خواهد بود. تأمین این میزان از مصرف در کوتاه‌مدت تنها با توسعه گسترده نیروگاه‌های حرارتی ممکن است که با توجه به نیاز به سرمایه‌گذاری کلان، زمان‌بر بودن پروژه‌ها و مشکلات تأمین سوخت، چندان واقع‌بینانه نیست.
بر این اساس، سیاست‌گذاران بخش انرژی بر تغییر ریل صنعت برق تأکید دارند؛ تمرکز بر مدیریت مصرف و توسعه تجدیدپذیرها، دو مسیر موازی هستند که قرار است کشور را از بحران عبور دهند. گرچه بخشی از نیروگاه‌های تجدیدپذیر می‌توانند در بازه زمانی کوتاه‌تری وارد مدار شوند، اما همچنان زمان، سرمایه و هماهنگی ملی کلید عبور از تابستانی است که پیش‌بینی می‌شود داغ‌تر از همیشه باشد.
بی‌شک در این شرایط چاره‌ای جز مدیریت مصرف توسط همه مشترکان نیست، باید عزم جدی برای این موضوع وجود داشته باشد تا کشور گرفتار خاموشی نشود، هرچند که از دو روز پیش شاهد خاموشی‌های پراکنده در برخی استان‌ها هستیم اما برای بهبود وضعیت و بدتر نشدن اوضاع لاز است تا همه مشترکان به موضوع مدیریت مصرف برق توجه کنند.
اما چطور مصرف را کاهش دهیم؟
یخچال و فریزر از جمله لوازم برقی است که باید به‌طور دائم به پریز برق متصل باشد و قطع برق آن حتی برای چند ساعت می‌تواند سبب فاسد شدن مواد غذایی شود، تنظیم درجه ترموستات یخچال بین ۳ تا ۵ درجه اقدامی است که باعث صرفه‌جویی برق می‌شود. همچنین فریزر که مواد غذایی در آن مدت زمان زیادی نگه داشته می‌شود، از وسایل پرمصرف انرژی است که با راهکار ساده تنظیم درجه ترموستات بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌توان مصرف انرژی را در این وسیله نیز پایین آورد.
باز و بسته کردن مکرر در یخچال و فریزر موجب افزایش ۱۰ کیلووات ساعت مصرف برق و افزایش هزینه برق مصرفی می‌شود، ضمن اینکه باعث هدر رفت سرما نیز خواهد شد. خراب بودن لاستیک در یخچال و فریزر موجب افزایش ۲۰ درصدی انرژی مصرفی و هزینه برق خانواده می‌شود، بنابراین لازم است نوارهای دور یخچال را مرتب کنترل کرده و در صورت کوچک‌ترین نشت هوا، نسبت به تعویض آنها اقدام کرد.
از کنار هم چیدن و چسباندن ظروف و مواد غذایی در داخل یخچال و فریزر خودداری کنید، چراکه این کار گردش هوا را در این وسایل دچار اختلال کرده و سبب افزایش مصرف برق می‌شود، از قرار دادن ظروف غذای گرم در یخچال خودداری کنید. برفک یخچال را به‌طور مرتب تمیز کنید، زیرا بار ضخامت برفک به میزان ۵ میلی‌متر، مصرف انرژی را بالا می‌برد.
به‌منظور تهویه هوا در اطراف یخچال و فریزر سعی کنید که فاصله مناسب (۱۰ سانتی‌متری) از دیوارها حفظ شود که این کار موجب کاهش مصرف برق به میزان ۵ کیلووات ساعت در یک ماه می‌شود.
شاید پیش از هر اقدامی توجه به برچسب انرژی در انتخاب یخچال و فریزر دقت در استاندارد و موارد ایمنی و مصرف انرژی است و بهینه‌ترین حالت انتخاب یخچال و فریزر با شاخص A و +A ضروری است، بعضی از خانواده‌ها با خرید یخچال و فریزر جدید، بازهم از مدل قدیمی آن استفاده می‌کنند. غافل از اینکه یخچال‌های قدیمی بسیار پرمصرف هستند و باعث ۲ برابر شدن مصرف برق خانواده می‌شود.
کولر مصرف‌کننده اصلی برق
گرایش به استفاده از کولرهای گازی، اسپلیت و داکت اسپلیت‌ها حتی در مناطق معتدل کشور در سال‌های اخیر رو به فزونی است، این در حالی است که کولرهای آبی به لحاظ تولید رطوبت و خنکای مطبوع، صرفه اقتصادی و مصرف متعارف‌تر انرژی، همچنان بهترین گزینه برای مناطق عادی کشور به شمار می‌روند، مناطق معتدلی که بیش از ۸۰ درصد مساحت کشور را در بر می‌گیرد.
حال چگونه می‌توان بیشترین بهره‌وری را از کولرهای آبی در عین مصرف مطلوب و توام با ایجاد رفاه و آسایش داشت؟ سرویس منظم و دوره‌ای کولر، شستشو و تعویض به‌موقع پوشال‌های آن، علاوه بر کاهش مصرف انرژی، باعث افزایش طول عمر دستگاه شده و از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه است.
در عین حال مهم‌ترین نکته درباره کولرهای آبی که مصرف برق آن را تا بیش از ۵۰ درصد کم کرده و به همان نسبت رقم قبض ما را نیز کاهش می‌دهد، استفاده از “دور کند” است. شاید فکر کنید که این کار در روزهای خیلی گرم شدنی نیست، اما هر مشکل راه‌حلی دارد. کافی است یک سایه بان روی کولر نصب کنیم و ضمن عایق‌بندی مناسب کانال‌ها، از بسته بودن درها و پنجره‌ها مطمئن شویم تا از ورود هوای گرم به داخل منزل و اتلاف هوای خنک جلوگیری شود.
هنگام خرید کولرآبی به برچسب مصرف انرژی توجه کنیم و کولر را با توجه به برچسب انرژی، مشخصات فنی و متناسب با نوع نیاز خریداری کنیم، استفاده همزمان از چند وسیله گرمازا مانند اجاق، سماور، لامپ‌هایی که گرمای زیادی تولید می‌کنند، موجب بالا رفتن دمای خانه شده و نیاز به استفاده از کولر را افزایش می‌دهد.
این در حالی است که در مناطق گرمسیر و شرجی کشور که دما و رطوبت بالا است، با توجه به الگوی مصرف برق ویژه این مناطق که در ماه‌های گرم به ۳۰۰۰ کیلووات ساعت هم می‌رسد، استفاده از کولرهای گازی توجیه‌پذیر است. البته بسیاری می‌پرسند دمای آسایش کولرگازی چه دمایی است که هم خنکی لازم حاصل شود و همچنین کمترین افزایش قبض برق را داشته باشیم.
کارشناسان انرژی دمای آسایش را برای کولرهای گازی ۲۴ تا ۲۶ درجه می‌دانند، به اعتقاد آنها سرویس به‌موقع کندانسور کولرگازی و شست و شوی مداوم فیلترها و شبکه داخل کولر موجب صرفه‌جویی ۱۰ تا ۱۵ درصدی برق می‌شود. درزگیر مناسب اطراف کولر، قرار نگرفتن در معرض تابش مستقیم خورشید نیز تأثیر زیادی در کاهش مصرف انرژی دارد. خاموش کردن یک کولرگازی در منزل موجب کاهش ۳۰ درصدی مصرف برق خانوار می‌شود.
به دنبال لوازم برقی دارای نشان استاندارد و برچسب انرژی باشید
خاموش کردن لامپ های اضافی یا به عبارتی لامپ اضافی خاموش، شاید این مطلب خیلی تکراری باشد ولی گفتن این که همیشه لوازم برقی غیر ضروری را خاموش و از پریز برق جدا کنید خالی از لطف نیست. استفاده از لامپ‌های با بهره نوری بالا یعنی استفاده از لامپ‌های که دارای شار نوری زیاد و توان مصرفی کمتری دارند مانند لامپ های ال ای دی.
همیشه کالاها و لوازم برقی دارای نشان استاندارد و برچسب انرژی هستند را خریداری و سعی کنید از وسایلی استفاده کنید که مصرف انرژی آنها در پایین‌ترین سطح و بهره وری آنها در بالاترین سطح باشد. این وضعیت در برچسب انرژی نشان داده شده است.
اگر کنتور برق منزل شما دیجیتال و سه تعرفه‌ای است از لوازم پر مصرف مانند اتو، ماشین لباسشویی، ماشین ظرف شویی، بخار شور، آون و تستر و … در ساعات اوج مصرف یا همان پیک استفاده نکنید بهترین زمان استفاده از آنها در ساعات کم باری یا میان باری است. استفاده از لوازم برقی در زمان کم باری موجب اعمال تخفیف در قبض برق می شود.
اگر از لوازم صوتی و تصویری استفاده نمی‌کنید آنها را در حالت استندبای (آماده به کار) قرار ندهید و برق آنها را کاملا قطع کنید. لوازم صوتی و تصویری و همه تجهیزاتی که در حالت استندبای قرار دارند در حال مصرف برق هستند هرچند میزان مصرف در حالت استندبای کم است ولی همین میزان کم در زمان طولانی موجب افزایش هزینه برق مصرفی خواهند شد. ناگفته نماند که نوسانات احتمالی برق موجب آسیب به لوازم برقی در حالت استندبای نیز خواهد شد.
