به گزارش اقتصاد کشور به نقل از شانا به نقل از هفته‌نامه بررسی تحولات بین‌المللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، آژانس بین‌المللی انرژی گزارشی را برای اجلاس کاپ ۲۸ در امارات متحده عربی، منتشر کرده که در آن، توصیه‌های خاص برای صنعت نفت و گاز از منظر دستیابی به اهداف اقلیمی ارائه شده است.
این گزارش چارچوب جدیدی را برای بررسی سهم محتمل شرکت‌های نفت و گاز در گذار انرژی خالص صفر ایجاد می‌کند که به طور عمده شامل کاهش انتشار محدوده ۱ و ۲ ناشی از عملیات تولید نفت و گاز تا ۶۰ درصد تا سال ۲۰۳۰ و صفر شدن شدت انتشار و عدم توسعه پروژه‌های جدید بلندمدت نفت و گاز متعارف بخش بالادستی نفت و اختصاص سهم بزرگی از سرمایه‌گذاری انرژی به توسعه انرژی پاک است.
این چارچوب رویکردی یک‌سویه و غیرمنعطف به موضوع کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است که با موافقت‌نامه پاریس که تنوع روش‌ها برای پرداختن به انتشار را به رسمیت می‌شناسد، هم‌خوانی ندارد. طبق ماده ۲ این موافقت‌نامه، هر کشوری این اختیار را دارد تا اقدام‌های کاهش انتشار مناسب را با توجه به شرایط و توانایی‌های ملی خود انتخاب و اجرا کند.
چارچوب پیشنهادی آژانس بین‌المللی انرژی می‌تواند ابزاری برای محدود کردن انتخاب‌ها و اقدام‌های حاکمیتی کشورهای در حال توسعه، از طریق فشار به شرکت‌های ملی نفت آنها باشد و آنها را مجبور به سرمایه‌گذاری در یک بخش یا صنعت خاص برای سازگاری با چنین چارچوبی کند.
اما هیثم الغیص دبیرکل اوپک، با انجام مصاحبه‌ای توصیه‌های این گزارش آژانس بین‌المللی انرژی را برای شرکت‌های نفت و گاز در چارچوب سناریوی خالص انتشار صفر به‌شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت: این سناریو تنها چارچوبی بسیار محدود از چالش‌ها را مطرح می‌کند و شاید به‌طور مصلحت‌آمیز مسائلی مانند امنیت انرژی، دسترسی به انرژی و مقرون‌به‌صرفه بودن آن را کم‌اهمیت جلوه دهد، همچنین به شیوه‌ای ناعادلانه صنعت نفت را به دامن زدن به بحران اقلیمی متهم می‌کند.
وی افزود: این طنزآمیز است که آژانس بین‌المللی انرژی، نهادی که در سال‌های اخیر بارها روایت‌ها و پیش‌بینی‌های خود را تغییر داده است، اکنون صنعت نفت و گاز را خطاب قرار داده و می‌گوید حالا زمان تصمیم‌گیری است.
دبیرکل اوپک در ادامه تلاش‌های خود برای تشریح مواضع و دیدگاه‌های اعضای اوپک در مورد سیاست‌های انرژی و اقلیمی جهان، به مناسبت آغاز اجلاس کاپ ۲۸ در روز پنجشنبه مورخ ۹ آذر ۱۴۰۲ طی یادداشتی به شرح زیر در سایت دبیرخانه اوپک، بار دیگر بر نقش صنعت نفت در پیشبرد اهداف اقلیمی و لزوم اتخاذ رویکردی جامع به نظام انرژی تأکید کرده است: کاپ ۲۸ هم نقطه عطفی در مذاکرات جاری در مورد آینده سیاره ما و هم یک لحظه افتخار برای اوپک است، زیرا این اجلاس در یکی از کشورهای عضو ما، امارات متحده عربی برگزار می‌شود.
امارات متحده عربی نقش مهمی را به‌عنوان کشوری پیشرو اقلیمی، دارای تخصص در تولید انواع انرژی، همچنین قهرمان خستگی‌ناپذیر همکاری‌های بین‌المللی ایفا می‌کند که برای تصدی ریاست کاپ مناسب و شایسته است. اوپک به هر نحوی که بتواند از امارات حمایت خواهد کرد تا این رویداد، موفقیت چشمگیری داشته باشد.
شور و شوق در گفتمان عمومی پیرامون کاپ هر سال که می‌گذرد، تشدید می‌شود. سال جاری تمرکز بر نقش صنعت نفت در گذار انرژی، اینکه آیا باید در میز مذاکره حضور داشته باشد یا اصلاً آینده‌ای دارد، بیشتر و دقیق‌تر شده است.
متأسفانه روایتی نادرست و پرمخاطره در این گفتمان به‌طور مکرر ظاهر می‌شود و برخی از افسانه‌ها تکرار می‌شوند که با واقعیت‌ها سازگاری ندارند. یکی از این افسانه‌ها این است که صنایع نفت و انرژی‌های تجدیدپذیر رقبایی هستند که در یک بازی با مجموع حاصل صفر، قفل شده‌اند و موفقیت یکی نشان‌دهنده تهدیدی مرگبار برای دیگری است.
دلایل متعددی وجود دارد که اوپک با این روایت مخالفت می‌کند و در بسیاری از مناسبت‌ها و برنامه‌های آنها را مطرح کرده و می‌کند. اکنون من قصد دارم فقط روی یکی از این دلایل تمرکز کنم: شیمی.
این نکته را می‌توان با طرح این سؤال نشان داد: توربین بادی از چه چیزی ساخته شده است؟ در حالی که با توجه به نوع ساخت یا مدل توربین‌ها، درصد مواد اولیه آنها متفاوت است، اما به طور کلی یک توربین بادی از فولاد (تقریباً ۶۶ تا ۷۹ درصد از کل جرم توربین)، فایبرگلاس، رزین یا پلاستیک (۱۱ تا ۱۵ درصد)؛ آهن یا چدن (۵ تا ۱۷ درصد)، مس (یک درصد) و آلومینیوم (صفر تا ۲ درصد) ساخته شده است. فایبرگلاس، رزین و پلاستیک همه محصولات نفتی هستند. وجود آنها برای ترکیبات ساخت یک توربین بادی ضروری بوده و هنوز نمی‌توان آنها را برای این منظور در مقیاس جایگزین کرد. به عبارت دیگر، تولید انبوه توربین‌های بادی بدون این محصولات نفتی حیاتی، امکان‌پذیر نیست.
واقعیت مشابهی در مورد انرژی خورشیدی وجود دارد. صفحات خورشیدی از چه چیزی ساخته شده است؟ در ساخت یک صفحه خورشیدی سیلیکونی کریستال معمولی، تقریباً ۷۶ درصد شیشه، ۱۰ درصد پلیمر پلاستیک، ۸ درصد آلومینیوم، ۵ درصد سیلیکون، یک درصد مس، و کمتر از ۰.۱ درصد نقره و سایر فلزات به‌کار رفته است. محصولات پتروشیمی مانند اتیلن در کوپلیمرهایی که فتوولتائیک‌ها را می‌پوشانند، استفاده می‌شود.
این داستان در مورد باتری‌های لیتیوم یونی خودروهای برقی نیز مطرح است. این باتری‌ها از گرافیت ساخته شده‌اند و ماده اولیه برای گرافیت مصنوعی، کک نفتی کلسینه‌شده است. این حقایق یک واقعیت واضح را نشان می‌دهد: صنعت نفت و انرژی‌های تجدیدپذیر در خلأ و کاملاً جدای از یکدیگر کار نمی‌کنند. انرژی‌های تجدیدپذیر به فرآورده‌های نفتی نیاز دارند.
این عاملی است که بر پیش‌بینی اوپک در مورد آینده بخش پتروشیمی تأثیر می‌گذارد. بر اساس گزارش چشم‌انداز جهانی نفت اوپک (WOO)، پیش‌بینی می‌شود تقاضای نفت در بخش پتروشیمی از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۴۵ به میزان ۴.۳ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
بااین‌حال، به‌رغم این پیوندهای ناگسستنی بین صنایع پتروشیمی و نفت و صنعت تجدیدپذیر، برخی از صداهای شناخته‌شده خواستار توقف سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر شده‌اند.
این یک تناقض است: چگونه می‌توان خواستار سرمایه‌گذاری در انرژی بادی شد، در حالی که می‌گویید سرمایه‌گذاری در مواد ضروری برای ساخت توربین‌های بادی باید پایان یابد؟ تولید رزین مورداستفاده در تولید توربین بادی به سرمایه‌گذاری در تمام مراحل و در تمام بخش‌های صنعت نفت (بالادستی، میان‌دستی و پایین‌دستی) بستگی دارد. اوپک نیازهای سرمایه‌گذاری برای کل بخش نفت را در مجموع ۱۴ تریلیون دلار بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۴۵ برآورد کرده است.
ارتباط متقابل بین صنایع پتروشیمی و صنایع تجدیدپذیر تنها یک نمونه از این است که چرا همه صداها باید پشت میز مذاکرات اقلیمی باشند. تنها زمانی می‌توان راه‌حل‌های فناوری عملی را پیدا کرد که از تخصص کل نظام انرژی جهان استفاده شود.
کشورهای عضو اوپک به‌شدت در فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنین در پروژه‌های هیدروژن، فناوری جذب، استفاده و ذخیره‌سازی کربن (CCUS)، تأسیسات جذب مستقیم کربن از هوا (DAC)و اقتصاد چرخ‌های کربن (CCE)در حال سرمایه‌گذاری هستند. غرفه اوپک در کاپ ۲۸ که برای نخستین بار در حاشیه نشست‌های کاپ ایجاد شده است، بسیاری از این ابتکارات و اقدام‌ها را به نمایش گذاشته و جزئیات خاصی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد.
امارات متحده عربی رویکردی جامع، عملی و فراگیر را در کاپ ۲۸ اتخاذ کرده است. این رویکردی است که اوپک از صمیم قلب آن را تأیید می‌کند، زیرا همه ما با هم برای آینده‌ای بدون انتشار و آلایندگی تلاش می‌کنیم.
