چین کلنگ پروژه‌ای را که به گفته خودش، بزرگترین پروژه برق آبی جهان خواهد بود، به زمین زده است؛ شاهکار ۱۷۰ میلیارد دلاری که قادر است سالانه برق کافی برای تامین کل نیاز انگلیس تولید کند.
به گزارش اقتصاد کشور به نقل از ایسنا، این طرح، سد عظیم «تری گورجس» که در حال حاضر بزرگترین سد جهان است را کوچک جلوه می‌دهد و پس از رونمایی آن توسط لی‌کیانگ، نخست وزیر چین، سهام شرکت‌های ساختمانی و مهندسی چین افزایش یافت.
این پروژه برای پکن، نویدبخش تولید انرژی پاک، اشتغال و انگیزه‌ای برای اقتصاد رو به رکود است. اما برای همسایگان پایین‌دست چین، این پروژه نگرانی‌های قدیمی در مورد امنیت آب را برمی‌انگیزد، زیرا رودخانه «یارلونگ‌زانگبو» به «برهماپوترا» در هند و بنگلادش تبدیل می‌شود که شریان حیاتی برای میلیون‌ها نفر است.
چین دقیقا چه چیزی را تائید کرد؟
این سد از پنج نیروگاه برق آبی آبشاری با ظرفیت تولید ۳۰۰ میلیارد کیلووات ساعت برق سالانه، برابر با میزان برق مصرفی انگلیس در سال گذشته، تشکیل خواهد شد و در پایین دست «یارلونگ زانگبو» واقع قرار می گیرد. بخشی از رودخانه در طول ۵۰ کیلومتر به طول ۲۰۰۰ متر فرو می‌ریزد و پتانسیل برق آبی عظیمی را فراهم می‌کند. انتظار می‌رود تولید برق این سد در اوایل تا اواسط دهه ۲۰۳۰ آغاز شود، اما فراتر از آن و ارزش تخمینی پروژه، چین اطلاعات کمی در مورد چگونگی قصد خود برای ساخت این پروژه منتشر کرده است.
چرا همسایگان نگران هستند؟
این کمبود اطلاعات، نگرانی‌ها در مورد امنیت آب در هند و بنگلادش را که برای آبیاری، برق آبی و آب آشامیدنی به رودخانه براهماپوترا متکی هستند، تشدید می‌کند.
وزیر ایالت اروناچال پرادش هند که با چین هم‌مرز است، اوایل امسال گفت: این سد می‌تواند ۸۰ درصد از رودخانه‌ای را که از این ایالت هندی عبور می‌کند، خشک کند و در عین حال به طور بالقوه مناطق پایین‌دست مانند ایالت همسایه آسام را زیر آب ببرد.
به گفته مایکل استکلر، استاد دانشگاه کلمبیا، علاوه بر آب، این سد به معنای جریان کمتر رسوبات به پایین‌دست نیز خواهد بود. این رسوبات مواد مغذی ضروری برای کشاورزی در دشت‌های سیلابی پایین‌دست را حمل می‌کنند.
به گفته سایانانگشو موداک، متخصص روابط آبی هند و چین در دانشگاه آریزونا، هند و چین در دهه ۱۹۶۰ در این منطقه جنگ مرزی داشتند و عدم شفافیت پکن، به گمانه‌زنی‌ها در مورد احتمال استفاده از این سد برای قطع آب در یک درگیری دیگر دامن زده است.
وزارت امور خارجه پکن، روز سه‌شنبه، اعلام کرد: ساخت پروژه برق آبی «یارلونگ زانگبو» موضوعی در حوزه امور حاکمیتی چین است. وی افزود: این سد، انرژی پاک را فراهم کرده و از سیل جلوگیری می‌کند. این وزارتخانه اعلام کرد: چین همچنین ارتباطات لازم را با کشورهای پایین‌دست در مورد اطلاعات هیدرولوژیکی، کنترل سیل و همکاری در کاهش بلایای مربوط به پروژه «یارلونگ‌زانگبو» انجام داده است.
آیا این پروژه هند را از آب محروم خواهد کرد؟
اما موداک گفت: تاثیر این سد بر جریان‌های پایین‌دست بیش از حد بزرگ‌نمایی شده است؛ تا حدی به این دلیل که بخش عمده‌ای از آبی که وارد براهماپوترا می‌شود، از بارش‌های موسمی جنوب هیمالیا است و نه از چین. وی افزود: رنامه‌های چین برای یک پروژه برق آبی «جریان رودخانه» است و آب به طور عادی در امتداد مسیر معمول براهماپوترا جریان خواهد داشت.
خود هند، دو سد روی رودخانه سیانگ که نام هند برای «یارلونگ‌زانگبو» است، پیشنهاد کرده است. یکی از آنها، یک پروژه ۱۱.۵ گیگاواتی در آروناچال پرادش است و در صورت اجرا، بزرگترین سد هند خواهد بود.
موداک افزود: این پیشنهادها تا حدی برای اثبات ادعاهای هند بر رودخانه و تقویت موضع آن در صورتی که چین بخواهد آب را منحرف کند، ارائه شده‌اند. وی گفت: اگر هند بتواند نشان دهد که از آب استفاده کرده است، چین نمی‌تواند به طور یکجانبه مسیر را منحرف کند.
جنجال رایج
مناقشه بر سر سدها و امنیت آب موضوع جدیدی نیست. پاکستان پس از تعلیق مشارکت دهلی نو در پیمان آب‌های سند که تقسیم آب میان همسایگان را تنظیم می‌کند، هند را به استفاده تسلیحاتی از منابع آب مشترک در منطقه مورد مناقشه کشمیر متهم کرده است.
یک سیاستمدار ارشد در مصر، یک بار مقابل دوربین‌ها، پیشنهاد بمباران سد بحث‌برانگیز رود نیل که توسط اتیوپی برنامه‌ریزی شده بود را در جریان اختلاف طولانی مدت بر سر این پروژه مطرح کرد.
زلزله و خطرات اقلیمی شدید
بر اساس گزارش رویترز، این سد در منطقه‌ای زلزله‌خیز ساخته خواهد شد که مستعد رانش زمین، سیل دریاچه‌های یخچالی و طوفان نیز است. پس از زلزله ویرانگر تبت در اوایل امسال، ساخت و ساز بی‌رویه سد در این منطقه، نگرانی‌هایی را از سوی کارشناسان در مورد ایمنی ایجاد کرد. یک پروژه برق آبی بسیار کوچک‌تر در یکی از شاخه‌های مجاور به دلیل چالش‌های مهندسی در ارتفاعات بالا و زمستان‌های سخت، به بازه‌های ساخت چهار ماهه محدود شده است.
