رکود تورمی و افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها در بازار مسکن، صدای اعتراض رئیس مجلس را هم بلند کرد. در شرایط فعلی، اجاره‌نشینی برای بسیاری آرزو و خرید خانه به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل شده است.
به گزارش اقتصاد کشور به نقل از خبرگزاری مهر ، یکی‌از مهم‌ترین دغدغه‌های اقتصادی مستأجران وضعیت بازار مسکن است. در سال‌های اخیر، بازار مسکن با افزایش قیمت‌های چشمگیری مواجه بوده، به‌طوری‌که موجب شده بسیاری از متقاضیان و کرایه‌نشین‌ها از خرید خانه منصرف شوند.
رکود تورمی همراه با افزایش قیمت در بازار مسکن نه تنها منجر به آسیب، به دهک‌های مختلف جامعه به‌ویژه قشر ضعیف جامعه شد، بلکه طبق گفته کارشناسان بازار مسکن بخش بزرگی از سرمایه‌های کشور در این بازار با ارزش افزوده صفر، رسوب شده‌اند در حالی که کشور به این سرمایه‌ها به شدت نیاز دارد.
همچنین برنامه هفتم توسعه، بخش مسکن را به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد کشور معرفی کرده که ۲ درصد از رشد هشت درصدی اقتصاد از طریق آن محقق می‌شود. این برنامه تکالیف مشخصی را برای وزارت راه و شهرسازی و دولت تعیین کرده است که این تکالیف شامل رشد ۹ درصدی صنعت ساختمان‌سازی، کاهش مدت‌زمان خانه‌دار شدن به ۷.۵ سال تا پایان برنامه، کاهش ۲۰ درصدی سطح بافت فرسوده و ساخت ۴.۵ میلیون واحد مسکونی تا سال ۱۴۰۷ می‌شود.
به گفته فعالان حوزه مسکن، واگذاری زمین از سوی دولت و حمایت از انبوه‌سازان می‌تواند مسیر تولید مسکن را هموار و موتور محرک اقتصاد کشور را فعال کند. البته مردادماه سال ۱۴۰۳، قیمت مسکن در تهران به‌طور متوسط حدود ۸۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای هر مترمربع توسط بانک مرکزی اعلام شد، اما پس‌از آن تا به امروز آمار تحولات ماهانه بازار مسکن منتشر نشد.
عدم انتشار آمار بازار مسکن آینده خریداران را مبهم می‌کند
در راستای عدم انتشار آمار تحولات بازار مسکن تهران از سوی بانک مرکزی، منصور غیبی کارشناس بازار مسکن در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پیش از این، در حدود یک سال و نیم گذشته، یعنی در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، این آمارها منتشر نمی‌شد و مردم، چه خریداران و چه سرمایه‌گذاران، بدون توجه به این آمارها در بازار تصمیم‌گیری می‌کردند.
به نظر می‌رسد که دلیل عدم انتشار آمارها جلوگیری از بالا بردن انتظارات تورمی باشد، اما این دلیل نمی‌شود که مردم از وضعیت بازار مسکن آگاه نباشند. باید این آمارها منتشر شود تا مردم از شرایط واقعی بازار آگاه شوند.
وی افزود: اگر بانک مرکزی این آمارها را منتشر کند، قیمت مسکن در تهران به حدود ۹۵ تا ۱۰۳ میلیون تومان به ازای هر مترمربع می‌رسد، و احتمالاً در حال حاضر حتی رکود تورمی در بازار مسکن نیز وجود دارد که این اعداد را به مرزهای بالاتری رسانده است.
کارشناس بازار مسکن ادامه داد: عدم ارائه این آمارها اشتباه است، چرا که مردم باید آگاهانه‌تر تصمیم بگیرند. بازار مسکن یک بازار بسیار بی‌رحم است که اگر از یک نقطه شروع به افزایش قیمت کند، ممکن است حتی با توجه به التهابات بازارهای موازی، مسیر خود را ادامه دهد و مصرف‌کنندگان را در آینده با مشکلات زیادی مواجه کند.
معاملات مسکن در شلوغ‌ترین فصل سال هم رونق نگرفت
به گفته کارشناسان بازار مسکن، با توجه به شرایط فعلی، میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران بین ۹۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان پیش‌بینی می‌شود. بازار مسکن طی سال‌های اخیر درگیر رکود تورمی بوده و این روند نیز در سال ۱۴۰۳ طبق وضعیت بازار مشاهده می‌شد.
بازار مسکن سال گذشته، در حالی به پایان رسید که مهم‌ترین مشخصه آن، تداوم رکود تورمی بود. حتی در فصل پایانی سال که معمولاً شلوغ‌ترین دوره فعالیت بنگاه‌ها و مشاوران املاک محسوب می‌شود، رکود همچنان پابرجا ماند و با وجود افزایش مراجعات، معاملات قابل‌توجهی انجام نشد.
رؤیا دوردست خرید مسکن
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالیانه اجاره‌بها در سال گذشته به ۴۰.۳ درصد رسیده است؛ رقمی که بیانگر فشار مضاعف بر مستأجران و شدت بحران در بازار مسکن است. این شرایط نا به سامان، صدای اعتراض بسیاری از مسئولان و نمایندگان مجلس را نیز درآورده است.
مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به رشد بی‌رویه قیمت‌ها در بازار مسکن، عنوان کرد: در برخی از کلان‌شهرها، اگر کارمندان و کارگران تمام درآمد خود را پس‌انداز کنند، بیش از ۳۰ سال طول خواهد کشید تا بتوانند صاحب‌خانه شوند.
وی با بیان اینکه رهن و اجاره برای مردم به یک آرزو و خرید مسکن به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل شده است، افزود: «بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، حدود ۶.۵ میلیون خانوار مستأجر در کشور وجود دارد.
یوسفی با انتقاد از عدم درک واقعیت‌های معیشتی جامعه توسط برخی مسئولان گفت: اگر برخی از مسئولان خودشان مستأجر بودند، درک می‌کردند که با حقوق ۲۰ میلیون تومانی نمی‌توان اجاره یک خانه مناسب را پرداخت کرد. متأسفانه برخی فقط از دور، صدای مشکلات مردم را شنیده‌اند، اما آن را لمس نکرده‌اند.
بازار مسکن بدون نبض معاملات
همانطور که گفته شد، بازار مسکن در سال ۱۴۰۳ تحت تأثیر رکود، تورم و نوسانات ارزی، شرایط پیچیده‌ای را گذراند. همچنین کاهش تقاضا و رشد کندتر قیمت‌ها نسبت به سال‌های گذشته، نشان از رکود تورمی عمیقی داشت که موجب افت معاملات شد.
البته عوامل متعددی بر وضعیت بازار مسکن تأثیر دارد. از یک سو نرخ بالای تورم، افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و سیاست‌های ناکارآمد دولت در بخش مسکن، از مهم‌ترین دلایل گرانی و کاهش قدرت خرید عنوان می‌شود. از سوی دیگر وام مسکن نیز تأثیر چشمگیری بر افزایش توان خرید مردم ایجاد نمی‌کند، زیرا با توجه به اقساط سنگین ماهیانه، متقاضیان از دریافت هرگونه وام خرید مسکن صرف نظر می‌کنند.
مستأجران به خرید خانه فکر نمی‌کنند
داوود بیگی‌نژاد نایب رئیس اول اتحادیه املاک در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: رکود تورمی در بازار اجاره‌بها، خرید و فروش مسکن حاکم است. البته رکود در بازارهای موازی دیگر نیز وجود دارد اما به طور کلی خریداری در بازار خرید و فروش مسکن نیست.
وی افزود: رشد نرخ اجاره‌بها با توان مالی مستأجران همسو نیست و با توجه به رشد قیمت‌ها در بازار اجاره، خرید و فروش مستأجران دیگر به خرید خانه فکر نمی‌کنند، زیرا با مبالغ آنها فاصله زیادی دارد. به طور مثال پول رهن برخی از آپارتمان‌های تهران مطابق قیمت خرید چند سال گذشته همان واحد مسکونی است.
بیگی‌نژاد گفت: عید نوروز ۱۴۰۴ هم نتوانست بازار مسکن را از رکود خارج کند و بازار از سنوات گذشته پیروی نکرد، زیرا تعداد معاملات، رونق چشمگیری نداشت.
قالیباف: درآمد خانوار صرف اجاره‌بها می‌شود، نه پس‌انداز
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی روز سه‌شنبه (۱۹ فروردین) در صحن علنی مجلس، با اشاره به اهمیت مسکن در معیشت خانواده‌ها، به ویژه قشر محروم، اظهار کرد: مسئله مسکن برای بسیاری از خانواده‌ها به یک معضل تبدیل شده است. حتی اگر اعضای خانواده هر روز به سرکار بروند و تلاش کنند، اما مسکن نداشته باشند، تمامی درآمدشان صرف اجاره‌بهای خانه خواهد شد.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با تأکید بر اینکه مسکن وابستگی ارزی ندارد، گفت: در حالی که بازار طلا در ۹ ماه سال شاهد ۱۲۰ درصد سود بوده است، چنین شرایطی سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران به جای ورود به بازار مسکن، به سراغ دیگر بازارها بروند.
وی همچنین تصریح کرد: بانک‌ها به تعهدات خود در حوزه مسکن به طور کامل عمل نمی‌کنند.
فرشید پور حاجت، دبیر انجمن انبوه سازان مسکن کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به قدرت خرید مسکن مردم، گفت: با توجه به شرایط اقتصادی، قدرت خرید مردم به ویژه در دهک‌های پایین جامعه به شدت کاهش یافته و مشکلات زیادی دارند. در واقع، ما در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که مردم جرأت سرمایه‌گذاری در بازار مسکن را ندارند، چرا که دیگر بازارهای ریسک‌پذیر مانند دلار و سکه جذاب‌تر به نظر می‌رسند.
وی افزود: بازار مسکن همچنان تحت تأثیر تورم است. همانطور که در سال گذشته شاهد بودیم، علی‌رغم تبلیغات زیاد مبنی بر عدم وجود تورم، در واقع بازار مسکن همچنان درگیر تورم بوده است و این روند در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه خواهد داشت. مهم‌ترین نکته این است که مسکن تنها فعالیت اقتصادی است که امنیت سرمایه‌گذاری آن نسبت به سایر بازارها بهتر به نظر می‌رسد، اگرچه متأسفانه در حال حاضر این حوزه کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
دبیر انجمن انبوه سازان مسکن کشور بیان کرد: قیمت مصالح کماکان در حال افزایش است. به‌عنوان مثال، قیمت سیمان که از منابع ملی خودمان تولید می‌شود، به میزان قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده است. این موضوع مستقیماً بر هزینه تمام‌شده مسکن تأثیرگذار است.
پورحاجت اظهار کرد: نمی‌توانم عدد دقیقی برای افزایش قیمت مصالح ارائه کنم، اما به طور کلی هر زمانی که قیمت دلار افزایش یافته، قیمت مصالح هم به تبع آن بالا رفته است. این مسئله واقعیتی است که متأسفانه در کشور ما با آن روبرو هستیم و دلار نقش کلیدی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند.
به گزارش مهر، در شرایط فعلی، با افزایش اجاره‌بها و کاهش قدرت خرید مردم، بسیاری از خانوارها از خرید خانه منصرف شده‌اند و حتی قدرت پرداخت اجاره‌بها نیز برای آنها مشکل‌ساز شده است. همچنین از سوی دیگر صدای اعتراض رئیس مجلس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز به وضعیت بحرانی مسکن بلند شده و آنها بر لزوم توجه به مشکلات معیشتی مردم و رفع شرایط بحرانی بازار مسکن تأکید کرده‌اند.
کارشناسان و فعالان بازار مسکن بر این باورند که برای حل این مشکلات، دولت باید حمایت‌های بیشتری از انبوه‌سازان و مستأجران انجام دهد و همچنین با بهبود شفافیت آمارها و کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز، شرایط را برای سرمایه‌گذاری و خرید مسکن تسهیل کند.
